Nergui: Hiç kimse, Ovo (?) Hiç de tanıdık değil, öyle değil mi?

Benim Adım Hiç Kimse

Frank Cottrell Boyce

Çeviri: Arif Cem Ünver

Tudem Yayınları, 2013

8+ yaş

Gökçen Düzkaya

Bir ülkede gece yatağından kaldırılıp sınır dışı edilen çocuklar varsa, o ülke "gelişmiş" falan değildir!

Bir belgesel çekmek isterseniz fotoğraflar en büyük yardımcınızdır. Bir kitap yazmak isterseniz de anılar… Anı öykü yazmak isterseniz, gerçek olması şart ve daha etkileyicidir. Bir de o gerçeklik toplumsal yapının bağrında açılan yaralardan biriyse, işte o zaman kesinlikle yazılmalıdır bunun hikâyesi.

“Benim Adım Hiç Kimse” bu yaralardan birine parmak basıyor. Okuyucuya bir göçebe öyküsü sunuyor. Öyle bir öykü ki, Moğolistan ile İngiltere’yi buluşturup, fotoğraflarla da süslüyor. Nergui, Moğolca’da ‘hiç kimse’ demek. Ovo da bir çeşit batıl inanç. Bu öyküde bir İngiliz çocukla Moğolistanlı iki erkek kardeşin tuhaf ve bir o kadar da eğlenceli anılarına şahit olacaksınız. Tabi ‘Nergui’ ve ‘Ovo’ sözcüklerinin tam olarak ne anlama geldiklerine de… Orta Asya’nın steplerinden Liverpool’un futbol takımına uzanan; iblisi gösterip aslında iblisin yaşamımızı tehdit eden unsurlar olduğunu da anlatan bu öykü çocuklarımızın yaşadığı kültür kaynaşmasını da kolaylaştıracak bir empati ortamı sağlıyor.

Ortaokuldayken İngilizce öğretmenimiz yabancı ülkelerden bize mektup arkadaşları bulmuştu. Bu sayede yazışarak hem farklı kültürden bir arkadaşımız olacaktı hem de İngilizcemiz gelişecekti. Benim Filipinlerden bir de Mısır’dan iki arkadaşım olmuştu. Bu, o güne kadar yaşadığımız en ilginç deneyimlerden biriydi diyebilirim. Bilirsiniz, çocuklar biraz acımasızdır. Hemen bir boşluk buldular mı başlarlar dalga geçmeye, kendinden olmayanı dışlamaya. Mektup işi gerçekten bizim bizden olmayana farklı yaklaşmamızı sağlamıştı bir nebze. Bu yöntemi tavsiye ederim. 

Tüm bunlar iyi güzel de sorunun kendisi daha doğrusu bu kitaba konu olan öykü önünde sonunda bir göçmen öyküsü ne yazık ki. Bu sorun düzelmedikçe doya doya yaşanır mı ki etkileşimler, paylaşımlar, oyunlar?  Öyküde de böyle oluyor. Nergui ile Chingis kardeşlerin Julia ile olan arkadaşlıkları beklenmedik bir ayrılıkla son buluyor. Geriye kalın bir palto ve bir dizi fotoğraftan başka hiçbir şey kalmıyor. Buna rağmen Julia iz sürüyor ve yıllar sonra kendisine göre çok çok farklı olan iki kardeşi bulmayı başarıyor. Tabi ki kalkıp Moğolistan’a gitmiyor, internet sağ olsun. 

Ne internet ne fotoğraflar ne de kurulan ilişkiler bu yaranın kapanmasını sağlamıyor. Yazarın da dediği gibi, bir gece ansızın yatağından kaldırılıp sınır dışı edilen çocuklar varsa bir ülkede, o ülke “gelişmiş” bir ülke falan değildir. Günümüzün en büyük sorunlarından olan göçmenlik-düzenli göçmenlik probleminin yaşanmayacağı güzel günleri hep birlikte çocuklarımıza sunmak dileğiyle…