Bir Elin Beş Parmağı: “Yeryüzü Çocukları”

                                 

         

Yeryüzü Çocukları 

(Başparmak, Gösterme Parmağı, Orta Parmak, Yüzük Parmağı, Serçe Parmak)

Fazıl Hüsnü Dağlarca

Resimleyen: Mustafa Delioğlu

Yapı Kredi Yayınları

10 yaş +

Hüseyin Ozan Uyumlu

“Anne babalar, alın yanınıza çocuklarınızı. Bir de dünya küresi alın. Haydi, eğlenceli dünya turuna…”

Çocuk ve şiir… İki güzel olgu. İkisini bir araya getirebilmek zor iş, yani çocuk işi. Çocuklarla ilgili her şey zordur, zor olmak zorundadır. Özen, dikkat, yarar gözetilmelidir çünkü. Çocuğa hitap ettiği kadar çocukluğumuza da hitap etmelidir. Derim ki çocuk edebiyatında yazılmış her şeyi yetişkin de okumalıdır. Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın şiirleri yetişkinlere de yakın ve yatkın şiirler.

Uluslararası bir çocuk kongresinde, 150 çocuk yazarını 5-6 yaşlarındaki hâlleri ile düşünmüş Dağlarca. İşte bu güzel fikir, “Yeryüzü Çocukları”nı doğurmuş. Çocukları, yaşadıkları ülkenin coğrafyası, geçim kaynakları, tarihi, masalları, eserleri, oynadıkları oyunları ve diğer koşulları içinde düşlemiş ve 170’e yakın şiir yazmış. 5 kitaptan oluşan bu yapıtın adı “Yeryüzü Çocukları” olmuş. Başparmak, Gösterme Parmağı, Orta Parmak, Yüzük Parmağı ve Serçe Parmağı…  Bir elin beş parmağı nasıl birbirinden üstün olamazsa, yeryüzü çocukları da birbirinden ayrılamaz.

 Yeryüzü Çocukları’nda coğrafyalarla çocuklar birbirine benziyor: 

“Akdeniz derlerdi ona / Sallanırdı / Koca beşiğinde köpüklerin. / Belki bin ulus elleri yumuşak, / Yumuşak parmaklarıyla örtmüştü gözlerini / Uyumuştu Akdeniz çocuk”.

Dağlarca çocukları anlatırken aynı zamanda çocuklara, onların  gözünden ülkelerini de anlattırmış. Farklı coğrafyalar farklı yaşam biçimleri doğurur muhakkak. Dağlarca bazı şiirlerde çocukların çektiği sıkıntıları da yazmış. Türkmenistanlı çocuklar için yazdığı şiirin adı dahi manidar: Çöl Çalışkanları… 

“N’olacak ırmaklar sevmezse sevmesin / Öyle çalışır ki Türkmenistan çocukları / Irmaklara benzer çalışmaları gece gündüz.”

“Yeryüzü Çocukları” kardeşlik türküsü söylüyor, köprü kuruyor bir ucundan bir ucuna dünyanın. Evrensellik ve barışa özlem barındırıyor. Çocuklara doğa sevgisi ve halkların kardeşliği duygusunu veriyor.

Şiirlerin öğretici özelliği de var: Doğanın tüm renklerini, çiçeklerini, böceklerini parmakla gösteriyor. Belki siz, yetişkin olduğunuz halde daha önce adını hiç duymadığınız yerleri öğreneceksiniz. Kısa sürede dünya turu yapacaksınız. Melanezya Takımadalarını hiç duymuş muydunuz? Bir de yanına dünya küresi oldu mu, değmeyin çocukların keyfine. Çocuklar ilk coğrafya dersini bu kitaplarla alsın mı, ne dersiniz?

Büyük ozanımız Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Suriye, Afganistan ve Irak gibi ülkelerin çocuklarına yazdığı şiirleri okuyunca insan kötü olmuyor değil. Nereden nereye diye düşündürüyor. Yazamadığı ülkelerin çocukları da var tabii. Onlara şöyle sesleniyor: 

“Erişebildikçe yazacağım / Demetime katacağım hepinizin çiçeklerini / Yeryüzünü tutan bu avucun içinde.”