İnsanların, gölgelerinin ve tüm suçların şok edici birlikteliği…

 

Gölgelerden Uzakta

Jason Wallece

Tudem, 2012, 1. Basım

12 yaş+

Gökçen Düzkaya
 

Yazar bize gerçek bir hayat öyküsü anlatırken, gerçeği bulma işini ise bize bırakıyor.

Aslına bakarsanız bu hafta size tanıtmak için seçtiğimiz kitaptaki olaylar bize çok uzak bir coğrafyada geçiyor. Güney Afrika’da. Kitabın arkasında kısaca yazan: “Savaş bitti ve bağımsızlığın ilanıyla birlikte Robert Mugabe, beklentileri karşılamak üzere başa geçti. Afrikalı Siyahlara özgürlük ve varlık vaat ediyordu. Eski anlayışlar rafa kaldırılmış, yepyeni bir döneme yelken açılmıştı.”

Ön kapaktaki resme baktığınızda camları birileri tarafından kırılmış eve bakan bir çocuğu ve onun eli silah tutan gölgesini görürsünüz. Bilmediğimiz ya da hakkında resmi tarih söylemleri üzerinden bildiğimiz bir Afrika ülkesi, savaş ve çocuk, eğer bir gençlik edebiyatı ürünü olan üç yüz otuz iki sayfalık bir kitaba konu oluyorsa dikkate alınmalıdır dedik. Buyrun, ne anlamışız kısaca sizlerle paylaşalım.

 “Gölgelerden Uzakta” adlı kitabın yazarı Jason Wallace, anlatılan olayların ana kahramanı olan Robert Jacklin aslında. Yazar, on dört yaşında babasının işi gereği ailesiyle birlikte yaşadığı Londra’dan Zimbabve’ye göç eder. Romandaki tüm yaşananlar Robert’in Zimbabve’deki yeni yaşamını anlatmaktadır. Robert burada bir yatılı okulda kalmak zorundadır ve artık hiçbir şey eskisi gibi olamayacaktır. Burada edindiği izlenimler ve dâhil olduğu arkadaş grubu yüzünden çeşitli sıkıntılar yaşasa da mükemmel olarak anımsadığı bir yatılı okul yaşantısı olur.

 

Beyaz tenli insanların çokça yaşadığı bu Afrika ülkesinde o yıllarda önemli bir şey olmuştur. 1980 yılında Robert Mugabe adındaki eski bir gerilla Zimbabve’ye başbakan seçilmiştir. Her yerde olduğu gibi burada da kendisine muhalefet eden insanlar vardır. Fakat bu durum ırkçılık devreye girince akıl almaz işlere yol açacaktır. Robert, başladığı okulda İvan adında lider bir öğrenci ile karşılaşır. İvan, okuldaki birçok öğrenci gibi beyaz tenlidir ve nadir sayıdaki siyah öğrencilere çeşitli baskı ve işkenceler yapmaktadır. Robert özünde iyi yürekli bir genç olsa da İvan ve ekibine uyarak sonradan aklına geldiğinde içini sızlatacak birçok olaya imza atmıştır. Fakat işler gün geçtikçe çığrından çıkmakta, İvan’ın sadistlikleri boyunu geçmektedir. İş, birgün okulu ziyarete gelecek Mugabe’yi öldürme planını uygulamaya kadar varacaktır. Bu saatten sonra Robert, insani duygularını harekete geçirerek İvan’ı durdurmak için elinden ne geliyorsa yapmaktan geri durmayacaktır.

Robert, Mugabe ve İngiltere

Romanda işlenen olaylar kadar çarpıcı olan bir yan var ki onu da es geçmeden dilimiz döndüğünce anlatmaya çalışalım. Güney Rodezya yeni adıyla Zimbabve, 19. yüzyılda bir İngiliz sömürgesiydi. 1980 yılında bağımsızlığını ilan etti ve başa Robert Mugabe geçti. Bu noktadan sonra buraya dair duyduklarımız hep yanıltıcı şeyler oldu. 

Öncelikle Mugabe’nin beyazların elinde olan çiftliklerin fakir siyahlara dağıtılması gibi halkçı kararlarının önünü uyguladıkları yaptırımlarla kesmeye çalışan İngiltere, eski sömürgesi Zimbabve'ye hala nefes aldırmıyor. ABD ile birlikte buraya yıllardır BM ambargosu uygulamaya çalışıyor. Dünya Sağlık Örgütü, 2009’da Zimbabve'de kolera salgınında ölenlerin sayısının 2700'ü aştığını açıkladı. Batılı ülkelerin tıbbi destekle kolaylıkla kontrol altına alınabilecek salgını izlemekle yetinmeleri, felaketi Devlet Başkanı Mugabe'yi iktidardan uzaklaştıracak bir fırsat olarak kullanma çabası olarak yorumlandı.

Tüm bu bilgiler ışığında kitaba baktığımızda yazarın adının Mugabe’yle aynı olduğunu fakat keskin bir Mugabe savunusu yapmadığını; hatta yazarın tavrının saklandığını görüyoruz. Mugabe’nin savaş suçlusu ilan edilmesi ve İngiltere’nin bu konudaki rolü İngiliz yazarı arada bırakmış da olabilir.