Kim demiş “evrim” kavramını çocuklara anlatmak zordur diye?

Kayra ile Kivi ( Bir Bilim Macerası)

Eileen Campbell

İş Bankası Kültür Yayınları, 2012

4+ yaş

Özlem Koç

Kedilerin bıyıklarını bilirsiniz değil mi? Ahh, o endamlı hallerine pek bir hava katan o uzun bıyıklar… Şimdi de alın o bıyıkları bir kuşa takıverin. Nasıl olacak bu, ediğinizi duyar gibiyiz. Nasıl olurmuş sorusunun cevabını size kitabımız verirken, buyrun Kayra ve Kivi’nin hikayesine.

“İnsanlar ve maymunlar ortak bir atadan evrimleşmiştir”. Bu kavramı bugün birçok yetişkine bile anlatmakta zorluk çekiyorken, “evrim” kavramını çocuklara anlatmak imkansız gibi gelebilir. Ancak –belki de onların eğitim sistemiyle henüz törpülenmemiş, herşeye açık algıları nedeniyle- bu sandığınız kadar zor olmayabilir. Hele ki elinizin altında bir Kayra ile Kivi kitabı da varsa.

Kayra, kuşlar hakkında bir ödev hazırlamak zorunda olan bir çocuk. Farklı bir kuş seçmek istediği için annesiyle babasının Yeni Zelanda seyahatlerinden getirdiği kivi kuşu oyuncağından esinle, bu kuşları anlatmak istiyor. Kivi kuşları büyük ayaklı, kanatsız, uzun gagalı ve bıyıkları olan bir kuş türü. Tabi ertesi gün okulda arkadaşlarının; “kanatsız kuş mu olur?” ve “bıyıkları varsa belki de kedidir” gibi yorumları nedeniyle biraz sıkıntı yaşıyor. Ve bu kuşun neden bu kadar farklı olduğunu anlatabilmek için daha fazla araştırma yapması gerektiğini anlıyor. Şansı yaver gidip ders zili çalınca, öğretmeni ertesi gün devam edebileceğini söylüyor. Macera da böyle başlıyor zaten.

Kayra bir kuş bilimci olan büyük büyük büyük büyük büyükbabasıyla buluşup zamanda geriye giderek önce kivileri anavatanında ziyaret ediyor. Ardından da onların neden bu kadar farklı olduğunu anlayabilmek için daha da geriye, 150 milyon yıl önceye giderek kivilerin nasıl evrimleştiğini öğreniyor. Kivilerle beraber, diğer kuşların da tabi. Yolculuğa nasıl çıktıkları, başlarına neler geldiği de süpriz olsun, kitaptan okuyun. 

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan Kayra ile Kivi basit bir anlatımla, bugünden geriye giderek kivi kuşları özelinde tüm evrim sürecine ışık tutuyor. En azından çocuklara ve hatta büyüklere de evrimi anlatabilmek için güzel bir başlangıç noktası sunuyor. “Zaman yolculuğu”, birkaç yerde “uzay yolculuğu” olarak çevrilse de, genel olarak çeviri başarılı. 

Kitap New York Bilim Kurumu’nun düzenlediği ‘Charlie ve Kivi’nin Evrimsel Maceraları’ adlı bilim sergisi için hazırlanmış. Kitabın yazarları olan Peter H. Reynolds ve Eileen Campbell’in birer bilim insanı olmamasına rağmen, konuyu bu kadar yalın ve başarılı anlatabilmeleri nedeniyle kitabın oldukça kapsamlı bir çalışmanın ürünü olduğunu söyleyebiliriz. Belki de Türkçe çocuk yazınında bu başlıkta oldukça az eser olması nedeniyle bu kitap öne çıkıyordur. Bu vesile ile bilim insanları ve çocuk edebiyatçılarına da bir çağrı yapmış olalım. Kayra ile Kivi’in macerası, evrim kavramını çocuklara anlatabilmek için bir çıkış noktası olabilir. Süreci daha anlaşılır kılmak için Nazım Hikmet Kültür Merkezi tarafından çocuklar için her ay düzenlenen “Evrim Atölyesi”’ne çocuğunuzun katılması ise son derece yararlı olacaktır.  Detaylar için ise http://nazimhikmetkulturmerkezi.org/ adresini ziyaret edebilirsiniz.